«БЦЖ» сөзін кез-келген ата-ана біледі. Бұл әлемдегі ең көне және кең таралған вакциналардың бірі - туберкулезге қарсы БЦЖ вакцинасы. Атаудың мәні оның аббревиатурасынан тұрады – БЦЖ, яғни вакцинаның екі өнертапқышы Альберт Кальметт пен Камилл Гереннің құрметіне Кальметт-Герен бацилласы.
Бұл нәресте өмірінің екінші күні перзентханада, сол жақ иығындағы жоғарғы және ортаңғы үштен бірінің аймағында жасалған алғашқы вакциналардың бірі.
Иммунитет біртіндеп қалыптасады, өйткені егу орнында енгізілген әлсіреген туберкулез қоздырғыштарына иммундық реакция пайда болады. 6-8 аптадан кейін инъекция орнында реакция пайда болады: алдымен – тері бетінен көтеріліп, масаның шағуына ұқсайтын түйін; содан кейін ортасында сары сұйықтықпен толтырылған көпіршік пайда болады. Ата-аналар BCG вакцинациясы іріңдейді деп ойлайды, бірақ бұл табиғи реакция. Содан кейін қыртыс пайда болады, ол жоғалады және соңында тыртық қалады.
Туберкулездің алдын алу мәселесі, мүмкін, бәрін алаңдатады. Бүгінгі таңда туберкулезбен күресу бойынша бірқатар алдын алу шаралары бар. Олардың бірі туберкулезге қарсы препараттармен профилактикалық емдеу жүргізу болып табылады.
Мұндай профилактика кімге және қашан көрсетіледі? Туберкулезге шалдығу қаупі бар адамдарға көрсетілген: туберкулезбен ауыратын науқастармен қатынаста болған; Манту және Диаскинтест алғаш рет оң реакциясымен балалар мен жасөспірімдер, сондай-ақ егер дәрігер туберкулин сынамалары нәтижесінің динамикада (келесі жылға) өскенін байқаса.
Ғылыми прогресс бір орында тұрмайды. Жыл сайын әлемде жаңа дәрі-дәрмектер пайда болады және туберкулезге арналған диагностикалық сынақтар жасалады. Мәселен, соңғы 5-10 жылда медициналық практикада туберкулезге мүлдем жаңа сынама: Диаскинтест қолданыла бастады.
Бұл заманауи диагностикалық әдіс, оны көптеген адамдар 100 жылдан астам уақыт бойы қолданылып келе жатқан әйгілі Манту сынамасына балама деп санайды. Тағы да айта кету керек, бұл әдіс екпе емес, диагностикалық тест, бұл дәрігерлерге адамның туберкулезбен ауырғаны туралы және осы ауруға иммунитеттің болуы туралы ақпарат береді.
Бала кезінен бастап әрқайсымыз қолымыздағы кішкентай "түймені" еске аламыз. Оны жұқа шприцпен білекке қойып, сулауға тыйым салынды. Бұл туберкулезді диагностикалау үшін жүргізілетін және көптеген адамдар екпе деп қате санайтын Манту реакциясы.
Бүгінгі таңда Манту реакциясы педиатрлар тәжірибесінде кеңінен қолданылады. Бірақ ата-аналарда ол көптеген сұрақтар туғызады: ол қажет пе, Манту реакциясынан бас тартуға бола ма, оны жасаған кезде және инъекция орнына қалай күтім жасау керек?
Манту реакциясы: екпе ме, жоқ па?
Кохтың таяқшасы ағзаға енген кезде, ауру әрдайым пайда бола бермейді.
Содан кейін біз инфекция туралы айтамыз.
Инфекция әрдайым тән белгілері бар ауруды тудырмайды.
Алайда, инфекция із қалдырмай өтпейді: өкпе мен лимфа түйіндерінде көптеген ұсақ туберкулез ошақтары пайда болады. Әдетте, туберкулез ошақтары -олардың тыртықталуы немесе толық резорбциясы жүреді.
Өкінішке орай, оларда бактериялар өлмейді. Олар тек "ұйықтайды", кейде өте ұзақ уақыт, шыдамдылықпен сағатын күтеді.